گردشگری قهوه؛ بهترین کشورها برای تجربه سفر و فرهنگ قهوه

وقتی پای سفر میاد وسط، هر کسی دنبال چیزی خاص می‌گرده. یکی عاشق طبیعته، یکی دنبال معماریه، یکی هم دنبال غذاهای محلی. اما یه گروه خاص هستن که مقصد سفرشون رو بر اساس قهوه انتخاب می‌کنن. آره! قهوه‌دوست‌ها یا همون عاشقان قهوه، همیشه دنبال کشورهایی هستن که هم مزارع قهوه‌شون معروفه، هم فرهنگ نوشیدنشون خاص.

قهوه فقط یک نوشیدنی نیست، پشت هر فنجون قهوه دنیایی از تاریخ، فرهنگ و سبک زندگی خوابیده. همین موضوع باعث شده تو سال‌های اخیر چیزی به اسم گردشگری قهوه (Coffee Tourism) شکل بگیره. آدم‌ها به جای اینکه فقط قهوه بخرن، سفر می‌کنن تا از نزدیک مزارع قهوه، کافه‌های تاریخی و جشنواره‌های قهوه رو ببینن.

در این مقاله با ویکی کافینا همراه باشید تا سری بزنیم به بهترین کشورها برای سفر قهوه‌ای و ببینیم چرا این مقاصد برای دوستداران قهوه بهشت حساب میشن.

برزیل؛ پایتخت قهوه جهان

وقتی صحبت از گردشگری قهوه میشه، اولین نامی که به ذهن میاد برزیله. این کشور نه‌تنها بزرگ‌ترین تولیدکننده قهوه دنیاست، بلکه بیش از ۱۵۰ ساله که لقب پایتخت قهوه جهان رو یدک می‌کشه.

تاریخچه قهوه در برزیل

قهوه در اوایل قرن هجدهم وارد برزیل شد و خیلی زود به محصول اصلی کشور تبدیل شد.

•  در قرن نوزدهم، حدود ۸۰٪ قهوه جهان از برزیل تأمین می‌شد.
•  قهوه نقش حیاتی در توسعه اقتصادی و حتی شکل‌گیری شهرهای بزرگی مثل سائوپائولو داشت.
•  تا امروز هم صادرات قهوه بخش بزرگی از اقتصاد این کشوره.

تنوع مزارع و طعم‌ها

برزیل به خاطر وسعت جغرافیایی‌اش انواع مختلفی از قهوه رو تولید می‌کنه:

• میناس گرایس → قهوه‌هایی با طعم شیرین و نت‌های شکلاتی.
• اسپیریتو سانتو → معروف به قهوه روبوستا با تلخی بیشتر.
• باهیا → قهوه‌های عربیکا با عطر گل و میوه.

این تنوع باعث شده برزیل انتخاب اول برای خریداران عمده قهوه باشه.

جشنواره‌ها و تورهای قهوه در برزیل

سفر به برزیل برای دوستداران قهوه فقط دیدن مزرعه نیست. این کشور جشنواره‌های زیادی داره که به قهوه اختصاص داده شدن.

• فستیوال قهوه سائوپائولو که هر سال برگزار میشه.
• قهوه در ریودوژانیرو که ترکیبی از موسیقی، فرهنگ و قهوه‌نوشی برزیلیه.
• تورهای بازدید از مزرعه تا فنجون (Farm to Cup Tours) که مراحل کامل کشت تا دم‌آوری رو نشون میدن.

فرهنگ قهوه‌خوری مردم برزیل

برای برزیلی‌ها، قهوه فقط یک نوشیدنی نیست؛ بخشی از زندگی روزمره‌ست.

•  صبح‌ها روزشون رو با قهوه سیاه شروع می‌کنن.
•  بعدازظهرها قهوه همراه شیرینی‌های محلی سرو میشه.
•  شب‌ها هم تو جمع‌های دوستانه، قهوه غلیظ سرو می‌کنن.

حتی تو خونه‌های ساده برزیلی هم قهوه پای ثابت مهمونی‌هاست.

اتیوپی؛ زادگاه افسانه‌ای قهوه

وقتی پای تاریخچه قهوه وسط میاد، هیچ کشوری مثل اتیوپی اهمیت نداره. اینجا همون جاییه که افسانه‌ی کشف قهوه متولد شد و از اونجا سفرش رو به سراسر جهان شروع کرد.

افسانه کالدی و بزهای رقصان

می‌گن چند صد سال پیش، چوپانی به اسم کالدی متوجه شد بزهاش بعد از خوردن دانه‌های گیاهی قرمز رنگ پرانرژی میشن و شروع به جست‌وخیز می‌کنن. اون دانه همون چیزی بود که امروز به اسم قهوه می‌شناسیم. همین داستان باعث شد اتیوپی به عنوان زادگاه قهوه در دنیا شناخته بشه.

مراسم سنتی قهوه در اتیوپی

در اتیوپی، قهوه فقط یک نوشیدنی نیست؛ یک مراسم فرهنگیه. این مراسم معمولاً بیش از یک ساعت طول می‌کشه و شامل مراحل زیره:

•  شستن و برشته کردن دانه‌ها جلوی مهمان‌ها.
•  آسیاب کردن دانه‌های تازه‌برشته‌شده با دست.
•  دم‌آوری قهوه در ظرف سنتی به اسم *جِبِنا*.
•  سرو قهوه در سه مرحله (اولین فنجان: تلخ و قوی، دومین: ملایم‌تر، سومین: سبک و اجتماعی).

این مراسم نشونه احترام به مهمانه و هنوز هم در خیلی از خانه‌ها و کافه‌های سنتی برگزار میشه.

تنوع طعمی قهوه اتیوپی

قهوه‌های اتیوپی به خاطر تنوع آب‌وهوا و خاک، طعم‌های فوق‌العاده‌ای دارن.

• یرگاچف → قهوه با طعم مرکبات و اسیدیته بالا.
• سیدامو → طعم‌های گلی و ملایم.
• هارار → نت‌های شکلات و میوه خشک.

برای همین، قهوه اتیوپی همیشه انتخاب اول علاقه‌مندان به قهوه‌های خاص و Specialty Coffee بوده.

چرا سفر به اتیوپی برای قهوه‌دوست‌ها جذابه؟

•  دیدن مزارع کوچک و خانوادگی قهوه.
•  تجربه مراسم سنتی قهوه از نزدیک.
•  یاد گرفتن تفاوت قهوه مناطق مختلف.
•  خرید مستقیم قهوه تازه از مزارع محلی.

برای کسایی که به تاریخچه و فرهنگ قهوه علاقه دارن، اتیوپی بهترین مقصد سفره.

کلمبیا؛ سرزمین قهوه عربیکای نرم

وقتی صحبت از گردشگری قهوه میشه، کلمبیا همیشه در صدر لیست قرار می‌گیره. این کشور سال‌هاست به خاطر قهوه عربیکای ملایم و خوش‌عطرش معروفه و بخش بزرگی از فرهنگ مردمش با قهوه گره خورده.

تاریخچه قهوه در کلمبیا

کشت قهوه در کلمبیا از قرن هجدهم شروع شد و خیلی سریع تبدیل به ستون اصلی اقتصاد کشور شد.

•  در قرن نوزدهم، کلمبیا یکی از سه صادرکننده اصلی قهوه در جهان شد.
•  قهوه کلمبیا به دلیل کیفیت بالا و عطر خاصش به برند ملی تبدیل شد.
•  حتی شخصیت تبلیغاتی معروفی به نام خوان والدز ساخته شد که نماد قهوه کلمبیا در جهان شد.

مثلث قهوه (Coffee Triangle)

یکی از جذاب‌ترین بخش‌های سفر قهوه‌ای به کلمبیا، منطقه‌ای به اسم مثلث قهوه (Coffee Triangle) است.
این منطقه شامل سه ایالت کالداس، ریسارالدا و کویندیو میشه.

•  مزارع قهوه عربیکا در این منطقه بهترین کیفیت رو دارن.
•  گردشگران می‌تونن از مزارع دیدن کنن و در فرآیند برداشت و خشک‌کردن قهوه شرکت کنن.
•  حتی اقامتگاه‌های بوم‌گردی زیادی در دل مزارع ساخته شدن تا تجربه قهوه‌ای کامل ارائه بدن.

طعم و ویژگی‌های قهوه کلمبیا

قهوه کلمبیا به خاطر ویژگی‌های خاصش معروفه:

• ملایم و بالانس‌شده→ نه خیلی تلخ، نه خیلی اسیدی.
• نت‌های کاراملی، شکلاتی و میوه‌ای.
• مناسب برای همه روش‌های دم‌آوری؛ از اسپرسو گرفته تا قهوه دمی.

به همین خاطر، قهوه کلمبیا یکی از پرطرفدارترین قهوه‌ها در سطح جهانه.

تجربه سفر قهوه‌ای در کلمبیا

•  بازدید از موزه ملی قهوه (National Coffee Park).
•  شرکت در تورهای آموزشی دم‌آوری قهوه.
•  امتحان کردن قهوه تازه‌برشته در کافه‌های شهر بوگوتا.
•  خرید قهوه مستقیم از کشاورزها به‌عنوان سوغات.

ایتالیا؛ مهد اسپرسو و فرهنگ کافه

وقتی اسم ایتالیا میاد، خیلی‌ها یاد پاستا و پیتزا می‌افتن. اما برای عاشقان قهوه، ایتالیا یعنی اسپرسو. این کشور نه‌تنها نوشیدنی اسپرسو رو به دنیا معرفی کرد، بلکه سبک زندگی کافه‌نشینی رو هم به شکل خاص خودش جا انداخت.

تاریخچه اسپرسو در ایتالیا

•  در اواخر قرن نوزدهم، دستگاه اسپرسوساز برای اولین بار در ایتالیا ساخته شد.
•  اسپرسو خیلی زود به نوشیدنی محبوب مردم شهرهای بزرگ تبدیل شد.
•  کافه‌های ایتالیا به‌جای اینکه فقط محل نوشیدن قهوه باشن، به «محل تجمع اجتماعی» تغییر کاربری دادن.

فرهنگ قهوه‌خوری ایتالیایی

ایتالیایی‌ها قوانین خاصی برای نوشیدن قهوه دارن که بخشی از فرهنگشون شده:

• کاپوچینو فقط صبح‌ها خورده میشه (بعد از ظهر یا شب، کسی کاپوچینو سفارش نمی‌ده).
• اسپرسو همیشه سر بار نوشیده میشه، نه روی میز.
• قهوه بخشی از زندگی روزمره‌ست؛ مردم بارها در روز سر راه کار یا بعد از خرید، سریع یه شات اسپرسو می‌زنن.

این فرهنگ باعث شده تجربه قهوه‌خوری در ایتالیا متفاوت و خاص باشه.

شهرهای قهوه‌ای ایتالیا

رم: کافه‌های قدیمی مثل Sant’Eustachio Il Caffè با دهه‌ها سابقه.
فلورانس: جایی که هنر و قهوه دست به دست هم دادن.
تورین: شهری که قهوه و شکلات رو ترکیب کرد و نوشیدنی معروف بیچرین (Bicerin) رو ساخت.
ناپل: معروف به قهوه‌های غلیظ و اسپرسوی خاص.

چرا سفر به ایتالیا برای قهوه‌دوست‌ها ضروریه؟

•  تجربه اسپرسوی اصیل و بی‌نظیر.
•  آشنایی با فرهنگ قهوه‌خوری روزمره.
•  نشستن در کافه‌های تاریخی که محل تجمع هنرمندها و روشنفکرها بودن.
•  یاد گرفتن اینکه قهوه فقط یه نوشیدنی نیست، بلکه یک آیین اجتماعیه.

ویتنام؛ بهشت قهوه روبوستا و فرهنگ خیابانی

ویتنام شاید برای خیلی‌ها بیشتر به جنگ ویتنام یا طبیعت سرسبزش شناخته بشه، اما برای دوستداران قهوه، این کشور بهشت قهوه روبوستاست. بعد از برزیل، ویتنام دومین تولیدکننده بزرگ قهوه دنیاست و بخش عمده‌ای از قهوه روبوستای جهان از همین کشور میاد.

تاریخچه قهوه در ویتنام

•  قهوه در قرن نوزدهم توسط استعمارگران فرانسوی وارد ویتنام شد.
•  خیلی زود کشت قهوه به یکی از بخش‌های مهم کشاورزی کشور تبدیل شد.
•  امروزه قهوه بعد از برنج دومین محصول کشاورزی صادراتی ویتنامه.

قهوه روبوستای ویتنام

ویتنام بیشتر به خاطر تولید قهوه روبوستا معروفه:

•  روبوستا نسبت به عربیکا تلخ‌تره و کافئین بیشتری داره.
•  طعمش خاکی و قوی‌تره، برای همین خیلی در صنعت قهوه فوری استفاده میشه.
•  قهوه ویتنامی معمولاً قیمت مناسب‌تری نسبت به عربیکا داره.

فرهنگ قهوه‌نوشی در ویتنام

ویتنامی‌ها قهوه رو به سبک خودشون می‌خورن و همین باعث شده تجربه قهوه در این کشور خاص و متفاوت باشه.

• قهوه تخم‌مرغی (Egg Coffee): ترکیب زرده تخم‌مرغ، شکر و قهوه غلیظ. یک نوشیدنی شیرین و کرمی که اول بار در هانوی درست شد.
• قهوه شیر غلیظ (Cà phê sữa đá): قهوه روبوستا دم‌شده که با شیر غلیظ شیرین و یخ سرو میشه. خیلی از گردشگرها عاشق این نوشیدنی میشن.
• قهوه خیابانی: تو ویتنام کافه‌های مجلل فقط بخشی از داستانن. بخش اصلی فرهنگ قهوه‌خوری روی صندلی‌های پلاستیکی کوچک کنار خیابون اتفاق میفته.

تجربه سفر قهوه‌ای در ویتنام

سفر به ویتنام برای دوستداران قهوه پر از تجربه‌های جذابه:

•  بازدید از مزارع قهوه در منطقه دالات.
•  نشستن در کافه‌های سنتی هانوی و امتحان کردن قهوه تخم‌مرغی.
•  تجربه قهوه خیابانی سایگون که یکی از پرهیجان‌ترین فضاهای اجتماعی کشوره.
•  خرید قهوه روبوستای تازه برای آوردن به خونه.

ترکیه؛ قهوه ترک و میراث فرهنگی

ترکیه یکی از کشورهایی‌ست که وقتی صحبت از قهوه میشه، اسمش خیلی زود به ذهن میاد. دلیلش هم واضحه: قهوه ترک. این نوشیدنی نه‌تنها یکی از قدیمی‌ترین روش‌های دم‌آوری قهوه در جهانه، بلکه در سال ۲۰۱۳ به‌عنوان میراث فرهنگی ناملموس یونسکو هم ثبت شد.

تاریخچه قهوه در ترکیه

•  قهوه در قرن شانزدهم میلادی از یمن وارد امپراتوری عثمانی شد.
•  خیلی سریع قهوه‌خانه‌ها در استانبول شکل گرفتن و به پاتوق شب‌نشینی، بحث و موسیقی تبدیل شدن.
•  قهوه ترک اولین روش دم‌آوری بود که به اروپا رسید و الهام‌بخش شکل‌گیری کافه‌های اروپایی شد.

روش دم‌آوری قهوه ترک

قهوه ترک با روش خاصی آماده میشه که هنوز هم بین مردم محبوبه:

•  استفاده از قهوه‌جوش سنتی به نام جزوه (Cezve).
•  قهوه به همراه آب و معمولاً کمی شکر روی شعله ملایم دم میشه.
•  فنجان قهوه ترک همیشه با کف ضخیم روی سطح سرو میشه.

این روش دم‌آوری، طعم غلیظ و ماندگاری به قهوه میده که برای خیلی‌ها منحصر به‌فرده.

فرهنگ قهوه‌خوری در ترکیه

•  قهوه ترک فقط یک نوشیدنی نیست؛ بهانه‌ای برای معاشرته.
•  در مراسم خواستگاری، قهوه ترک سنتی سرو میشه. حتی عروس گاهی به شوخی قهوه رو با نمک به داماد میده تا میزان صبوری‌اش سنجیده بشه.
•  فال قهوه یکی از سرگرمی‌های جدی شب‌نشینی‌هاست و هنوز در بسیاری از جمع‌های دوستانه انجام میشه.

تجربه سفر قهوه‌ای در ترکیه

برای عاشقان قهوه، ترکیه مقصدی پر از تجربه‌ست:

•  نشستن در کافه‌های تاریخی استانبول مثل قهوه‌خانه مَدمک.
•  دیدن قهوه‌خانه‌هایی که از زمان عثمانی تا امروز همچنان فعالن.
•  امتحان کردن قهوه ترک اصیل همراه با شیرینی‌های سنتی مثل باقلوا.
•  شرکت در جشنواره‌های قهوه که هر سال در استانبول برگزار میشه.

قهوه و سفر در ایران؛ بازگشت دوباره به شب‌نشینی‌ها

ایران همیشه با نوشیدنی‌هایی مثل چای شناخته شده، اما قهوه هم در گذشته نقش پررنگی داشته. در دوره صفویه، قهوه‌خانه‌ها یکی از مهم‌ترین مراکز اجتماعی بودن؛ جایی برای شنیدن شاهنامه‌خوانی، موسیقی و قصه‌گویی.

قهوه‌خانه‌های تاریخی ایران

•  در اصفهان و قزوین، قهوه‌خانه‌ها تا نیمه‌شب پر از مشتری بودن.
•  قهوه در آن زمان نوشیدنی شبانه‌ی اشراف و روشنفکرها بود.
•  بعدها با ورود چای به ایران، قهوه کمرنگ‌تر شد، اما هیچ‌وقت فراموش نشد.

بازگشت قهوه به سبک زندگی مدرن

امروز دوباره قهوه به شب‌نشینی‌های ایرانی برگشته:

کافه‌ها در شهرهای بزرگ تا نیمه‌شب بازن و جوان‌ها قهوه رو به‌عنوان نوشیدنی اصلی انتخاب می‌کنن.
در مهمونی‌های خانوادگی، قهوه ترک یا اسپرسو کنار چای سرو میشه.
برندها و فروشگاه‌هایی مثل کافینا قهوه‌های متنوعی ارائه میدن تا هر کسی بتونه با سلیقه خودش قهوه مناسب انتخاب کنه.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

وقتی به سفرهای قهوه‌ای نگاه می‌کنیم، هر کشور داستان خودش را دارد؛ برزیل با جشنواره‌های پرشور قهوه، اتیوپی به‌عنوان زادگاه افسانه‌ای قهوه، کلمبیا با عربیکای نرم و مثلث قهوه، ایتالیا با فرهنگ اسپرسو و کافه‌نشینی، ویتنام با روبوستا و قهوه‌های خیابانی، ترکیه با قهوه ترک و میراث جهانی‌اش، و ایران که قهوه دوباره در شب‌نشینی‌هایش زنده شده است.

این سفرها یعنی کشف تاریخچه، فرهنگ و طعم‌های متفاوت قهوه. و اگر فرصت چنین سفرهایی را نداری، همیشه می‌توانی بخشی از این تجربه را با قهوه‌های باکیفیت کافینا در خانه داشته باشی.

منابع:

1. https://frayedpassport.com/the-worlds-top-destinations-for-coffee-lovers/ (frayedpassport.com)
2. https://live.worldtourismforum.net/news/brewing-experiences-the-rise-of-coffee-tourism-around-the-world (live.worldtourismforum.net)
3. https://www.yardbarker.com/lifestyle/articles/21_of_the_best_countries_for_coffee_lovers_to_visit/s1__39674682 (yardbarker.com)